Waterverzachters

Eén van de belangrijkste kenmerken van het leidingwater is de hardheid. De waterhardheid geeft de concentratie van metaal-ionen (veelal magnesium- en calciumcarbonaat, maar ook bicarbonaten en sulfaten) in het leidingwater aan.

Water met een hoge waterhardheid houdt voor de mens geen gezondheidsrisico in.

Het bevordert echter kalkaanslag in leidingen en boilers waardoor ze minder zuinig zullen werken of zelf kunnen stuk gaan. Hard water geeft een onaangename effect op de huid en bemoeilijkt de werking van zepen. Dit laatste merk je in de douche, maar ook aan de dosering van de vaatwasser of wasmachine.

Het is dan ook logisch dat mensen op zoek gaan naar een goede kalkbehandeling van het leidingwater, meestal onder de vorm van een waterverzachter.

Hard water heeft een veel grotere concentratie mineralen dan zacht(er) water. Mineralen zijn vaste bestanddelen. Vooral calcium- en magnesium-deeltjes zijn van belang voor de vorming van kalkaanslag. Hoe groter de concentratie van deze positief geladen Ca2+ en Mg2+ deeltjes, des te hoger de waterhardheid.

De hardheid van water is niet in elke gemeente gelijk, maar bij veel gemeenten is deze hard.
In de ons omringende landen gebruikt men andere eenheden voor hard water. Zo kent men bijvoorbeeld Franse, Engelse en Duitse graden om de hardheid van drinkwater in uit te drukken. Boven 2,7°D beginnen de deeltjes in hard water zich al af te zetten.

1Duitse hardheid: 1 °D = 1,78 Franse hardheid (°F)

Kaart waterhardheid

In België en Nederland wordt het meeste drinkwater uit de bodem gewonnen. Daar zitten diverse kalklagen en dit heeft gevolgen voor de samenstelling van het water dat er uit gewonnen wordt.

Er zijn veel verschillende waterleidingbedrijven die water winnen uit verschillende bronnen. Hierdoor is de waterhardheid per regio zo verschillend.

Waterbedrijven zelf ontharden al een groot deel het water, maar dit is een duur proces.
Ze moeten zich ook wettelijk houden aan een minimale resthardheid van 8°D (in Nederland 5,6°D).
Beton kan oplossen door zacht water en waarschijnlijk is deze norm om die reden vast gelegd. Er zijn namelijk nog steeds betonnen drinkwater transportleidingen in gebruik. Zacht water is daarentegen net minder corrosief voor bijvoorbeeld koper hoewel het omgekeerde soms werd beweerd.

Meestal ondervindt men de grootste problemen met kalk bij de douche.
De boiler en/of doorstromer gaat minder efficiënt werken (meestal ongemerkt), thermostatische kranen en de douchekop raken verstopt met het kalk, de glazen douchewand raakt snel vuil, er is meer zeep en shampoo nodig en je huid droogt uit.

Dus,... iedereen moet een waterverzachter plaatsen?

Neen.
Er wordt veel publiciteit gemaakt voor het plaatsen van waterverzachters. Daarbij wordt niet altijd correcte informatie verstrekt.

Denk er aan dat ontharden enkel zin voor warm water. Sommige ontharders maken gebruik van zouten of spoelen periodiek terug wat respectievelijk slecht is voor de omgeving en ook meer waterverbruik betekent.

Zomaar een waterverzachter plaatsen is dus geen goed idee.

Het kost je veel geld en je hangt nadien vaak vast aan onderhoudscontracten.

Meestal is de goedkoopste en meest ecologische oplossing is regenwater gebruiken. Dit kan ook in de douche!
Uiteraard mag dit niet zomaar. Lees hier meer over op de pagina: Regenwater.


Wanneer je toch het leidingwater wenst behandelen, zijn dit de vier meest gebruikte manieren:

  • Fosfaatdosering
  • Waterverzachter
  • Magnetische velden
  • CO2 dosering

Fosfaatdosering

Toestellen die een fosfaatdosering toepassen zijn zeer compact en relatief goedkoop.

De actieve lading in dit toestel is een voedingsgraad polymetafosfaat dat zeer langzaam oplost in koud water zonder het gehalte aan calcium en magnesium te veranderen. Het behandelde water heeft smaak noch geur en tast de smaak van voedingswaren niet aan.
Het vermijdt vorming van harde en klevende kalkaanslag, het voorkomt corrosie door te zacht water, en schakelt de problemen uit veroorzaakt door ijzerhoudend water.

Vaak wordt een toestel geplaatst in de waterleiding net voor de vaatwasser en net voor de verwarmingsketel. Afhankelijk van het type kan je het toestel ook gebruiken voor alle watervoorziening in je woning.

FosfaatdoseringVerschillende merken zoals Pugh & Co maken toestellen voor een fosfaatdosering.
Het is belangrijk elke zes maand het patroon in het toestel te vernieuwen.

Waterverzachter

WaterverzachterEen waterverzachter of ¬ontharder haalt de kalk uit het drinkwater. De meest gebruikte en het efficiëntste systemen werken met ionenuitwisselende harsen.

Hierbij stroomt het harde water door een tank met kunsthars (monosfere harsen). De kleine harsbolletjes trekken kalk aan en in de plaats daarvan geven ze natriumionen (= zout) af. Zij geven water af met een hardheid van 0° F. Na een bepaalde tijd moeten de harsbolletjes gespoeld worden (geregenereerd) en wordt er een nieuwe zoutoplossing doorheen het hars gestuurd. Het komt er dus op neer dat kalk aan het water onttrokken wordt en dat zout, zij het in geringe mate, aan het water wordt toegevoegd.
Hierdoor moet elke waterontharder met regeneratiezout gevuld zijn. Het zout is geraffineerd en 99,8 % zuiver.
Hoewel te veel zout eten of drinken niet gezond is, zal een waterverzachter de dagelijkse consumptie van zout nauwelijks beïnvloeden, doordat deze uiterst gering is.

Een waterverzachter neemt meer plaats in dan een toestel voor fosfaatdosering.
Wel zijn zo zowat altijd gemaakt om een volledige woning van kalkvrijwater te voorzien.

Let bij de aankoop wel op met onderhoudscontracten. Deze komen vaak duur uit.

Magnetische velden

Kalk verwijderen uit het water met een magnetisch veld is onmogelijk. Daarom zijn deze systemen geen “ontkalkers”, maar “neutralisatoren”.

Het toestel komt niet in contact met het water, aangezien het toestel op of naast de waterleiding geplaatst wordt. De samenstelling van het water blijft ongewijzigd, enkel de chemische lading van de minerale zouten wordt aangepast. Hierdoor blijven de totale hardheid, het bicarbonaatgehalte en de pH-waarde van het water onveranderd.
de kalkvormende zouten oplossen, waardoor er geen kalkafzettingen meer plaatsvinden.
Dit type toestel wijzigt de elektrische lading van de kalkdeeltjes. Zo verliezen ze hun eigenschap om zich aan de wanden van leidingen en op andere toestellen vast te hechten. Vervolgens worden ze via de kraan of andere tappunten verwijderd.

Het principe van ionisatie van kalkmoleculen om kristallisatie tegen te gaan is reeds gekend van 1900 (Wet van Laplace). Dit verschijnsel wordt bekomen door water langsheen een magnetisch veld te sturen.

Magnetische veldenDoor dat veel producten op de markt zijn die helemaal niet werken, hebben die systemen een slechte naam gekregen.
Doordat het kalk ook niet verdwijnt, zal je ook nog steeds wat kalkaanslag op de wanden van de douche kunnen vinden. Deze zouden wel veel eenvoudiger te verwijderen moeten zijn dan voordien.

Er bestaan zowel systemen voor de volledige woning als voor de plaatsing voor een lokaal toestel zoals de boiler of doorstromer.

Het kan dat bij langdurige stilstand van het water achter het toestel de elektrische lading in de kalkdeeltjes zich hersteld, waardoor kalkaanslag toch terug mogelijk is.

Meningen van mensen over deze toestellen zijn vaak zeer verschillend.
Wij hebben zelf een test gedaan met grote permanente Neodymium magneten, maar zijn echter niet overtuigd.

We denken dat er inderdaad een verschil waarneembaar was maar het loste zeker onvoldoende het kalkprobleem op.

CO2 Dosering

Een minder gekend systeem is door het toevoegen van CO2. Ook bij dit systeem blijft de kalk in het water.
Door de vermenging van koolzuurgas in het water wordt de kalk in het harde water omgezet in een andere kalkvorm die niet meer de vervelende eigenschappen bezit van de oorspronkelijke kalk in het harde water.

Dit systeem heeft zo goed als geen onderhoud nodig, neemt niet veel ruimte in beslag en heeft geen afvoer nodig. Het verbruik aan CO2 kost je bij een waterverbruik van 200m³ ongeveer 40 euro.

Het systeem is echter niet goedkoop in aankoop.

Weterverzachter: CO2 dosering