Isoleren is de eerste stap

In België en Nederland is de kost voor het verwarmen van onze woning de grootste energiekost die we hebben.

Om te besparen (zie ook cursus geld besparen) richt je je aandacht dus best eerst hier op.
Als doe-het-zelver is het leuk om je te verdiepen in een zuinige gasketel , een warmtepomp, een zonneboiler, enz.
De eerste stap is echter isolatie!

De tekening hiernaast maakt duidelijk wat het warmteverlies is op de verschillende plaatsen bij een gemiddeld niet-geïsoleerd huis.

Het grootste percentage wordt verloren via het dak, dus investeren in dakisolatie zal voor de grootste besparing zorgen.

Denk niet dat het zinloos is om alleen een deel van je woning te isoleren. Er zal niet méér warmte verloren gaan door bijvoorbeeld de muren, nadat je het dak hebt geïsoleerd.
Wanneer bij een goed geïsoleerd dak maar 2% warmteverlies meer ontstaat via het dak in plaats van 30% zal hierdoor het percentage warmteverlies door de nog niet-geïsoleerde muren wel stijgen, maar de hoeveelheid warmteverlies niet. Elke vierkante meter die je dus kan isoleren zorgt dus altijd voor een besparing.

Isoleren kan je meestal eenvoudig zelf doen. Voor velen is het echter niet altijd de meest plezante klus. In sommige gevallen zijn ook nog premies te verkrijgen wanneer je het isoleren aan een vakman overlaat.
Het loont zeker de moeite om eens te bekijken hoeveel je hiermee zou kunnen uitsparen. Voor de doe-het-zelvers zijn echter geen premies te krijgen.

In de tabel hier rechts geven we de gemiddelde isolatiewaarde van de meest gebruikte materialen weer.

De isolatiewaarde (λ) of lambda-waarde wordt uitgedrukt in Watt per meter Kelvin. Hoe hoger deze waarde, hoe beter de het materiaal de warmte geleidt en dus hoe minder goed het isoleert.

Algemeen kan je stellen dat metalen warmte goed geleiden en dus een hoge lambda-waarde hebben. Gassen isoleren daarentegen wel goed en hebben een lage lambda-waarde. De meeste isolatiematerialen zijn licht en bestaan voor een groot deel uit lucht of een ander gas dat inwendig wordt vastgehouden in het materiaal.

Wanneer je een dak isoleert met 10 cm PUR-platen, bekom je een warmteweerstand (R) van 0,10 m / 0.028 W/mK = 3.57m²K/W. Om die zelfde isolatiewaarde te bekomen heb je 12,5 cm minerale wol nodig.

PUR platen isoleren dus beter dan minerale wol en de meeste mensen vinden het aangenamer om mee te werken.
Minerale wol is wel gemakkelijker in transport en is goedkoper. 
Stro isoleert, maar minder goed dan minerale wol. Je zal dus veel ruimte nodig hebben. Het is wel een ecologische manier van isoleren. Het best geschikte isolatiemateriaal is dus niet voor elke situatie en elk persoon het zelfde.

• Dakisolatie

Een schuin dak isoleren gebeurt nagenoeg altijd in combinatie met een dampscherm. In sommige gevallen is het isolatiemateriaal zelf al voorzien van een dampscherm. Het dampscherm wordt aan de warme zijde van de isolatie aangebracht en zorgt ervoor dat vochtige warme lucht niet in het isolatiemateriaal en de dakconstructie kan trekken. Daarnaast bevordert het de luchtdichtheid van de woning. Bij het aanbrengen van de isolatie is het belangrijk dat alle naden en kieren tussen het isolatiemateriaal zelf en het dak zo goed mogelijk worden afgedicht met speciale afdichtingsband. Hoe beter een woning luchtdicht is afgewerkt, hoe minder warmte er verloren gaat.

Hoe beter je een woning luchtdicht gaat isoleren, hoe belangrijker ventilatie wordt. In een slecht geïsoleerde woning vindt door kieren en speleten een vorm van natuurlijke ventilatie plaats. De vochtige lucht verdwijnt dan via tochtgaten en verse lucht komt via dezelfde weg binnen. Dit is een ongecontroleerde vorm van ventilatie. Dit zorgt voor onnodig veel warmteverlies en zorgt er voor dat bepaalde plaatsen in de woning te veel worden geventileerd en andere te weinig. Bij een goed geïsoleerde woning is er veel minder sprake van natuurlijke ventilatie en zal het ventileren mechanisch moeten gebeuren. Door toepassing van een geschikt ventilatiesysteem behoud je een aangenaam luchtklimaat in huis en bespaar je veel energie, zeker wanneer de warmte uit de afgevoerde lucht gerecupereerd wordt.

• Muurisolatie

Voor het isoleren van muren wordt over het algemeen de voorkeur gegeven om dit langs de buitenzijde of tussen twee muren (spouw) te doen.

Binnenmuurisolatie is wel goedkoper dan buitenmuurisolatie. Een nadeel is echter dat het vaak moeilijk is om de isolatie mooi te laten aansluiten zonder dat je koudebruggen creëert.

Een goede ventilatie is bijzonder belangrijk wanneer je binnenmuurisolatie toepast! Je woning kan wel sneller opwarmen doordat geen thermische massa moet worden opgewarmd. Je woning wordt hierdoor wel gevoeliger aan temperatuurschommelingen, je woning zelf houdt namelijk de warmte veel minder goed vast. Wanneer de verwarming uitschakelt, zal je dit dus snel merken.

Bij nieuwbouw-woningen worden meestal PIR- platen gebruikt die worden geplaatst tussen de binnenmuur en de buitenmuur. Voor een lage-energiewoning moeten dit PIR-platen van minstens 13cm dikte zijn.

Bij een bestaande woning wordt vaak een spouwmuur-isolatie toegepast.
De spouw tussen de binnenmuur en buitenmuur is meestal ongeveer 6 cm, en dit is dan ook de maximale isolatiedikte die hierbij mogelijk is.
Dit kan op een relatief goedkope en snelle manier voor een aanzienlijke energiebesparing zorgen!

Wil je een bestaande woning nog meer isoleren, of is een spouw-isolatie niet mogelijk, dan kan je de buitenmuur van isolatiepanelen voorzien en er nadien een houten of metalen raamwerk op plaatsen waarop gevelpanelen kunnen worden bevestigd. Dit is de goedkoopste optie, maar je kan ook kiezen voor een bepleisterde afwerking, werken met steenstrips of er meteen een extra gemetste buitengevelsteen voor metsten.

• Vloerisolatie

Het is niet altijd eenvoudig om een bestaande vloer te isoleren. Wanneer je veel geluk hebt, kan je de bovenkant van de kruipkelder isoleren, maar bij de meeste woningen is deze er niet.

Het uitbreken van de bestaande vloer is dan vaak de enige optie. Hierbij is het gevaarlijk om bij de werkzaamheden, water- of elektriciteitsbuizen te beschadigen.
Bij een zeer oude woning ligt de vloer vaak direct op de aarde. Dan is het uitgraven eenvoudig. Bij de meeste woningen is dit echter niet het geval.

Wanneer je de grote werkzaamheden niet ziet zitten, is een dik tapijt of een kurkvloer misschien een optie. Ook die materialen zullen voor een groot verschil zorgen ten opzichte van totaal geen isolatie.